nobliści polscy
Olga Tokarczuk
Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 r. w Sulechowie. Ukończyła psychologię, obecnie mieszka we Wrocławiu i wKrajanowie. Już jako nastolatka pisała wiersze i opowiadania, jednak po skończeniu studiów rozpoczęła pracę jako psychoterapeutka. Natura pisarki zwyciężyła i w 1993 r. wydała pierwszą powieść: „Podróż ludzi Księgi”.
Jej twórczość to pasmo sukcesów: uznania krytyków i rosnącej popularności wśród czytelników. Najpierw polskich, z czasem także zagranicznych, choć światowa sława przyszła dopiero w 2018 r., gdy zdobyła nagrodę Bookera za powieść „Bieguni”. Obecnie utwory Tokarczuk są przetłumaczone na ponad 30 języków, i to na pewno nie koniec.
Jest najczęściej nagradzaną polską pisarką. Laureatka Nike (kilka statuetek) i Paszportu „Polityki”, wspomnianej nagrody Bookera i oczywiście Literackiej Nagrody Nobla, którą otrzymała 10.10.2019 r. za 2018 r., za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją prezentuje przekraczanie granic jako formę życia.
Olga Tokarczuk jest wybitną pisarką, jednak warto pamiętać, że jednocześnie dość bezkompromisową. Nie pisze pod publikę, w twórczości nie ukrywa poglądów.
Autorka „Ksiąg Jakubowych” [...] mówi, jak trudno dziś scalić świat, który stał się światem fragmentów osobnych, odrębnych bytów i narracji. Chciwość, brak szacunku do natury, egoizm, brak wyobraźni, niekończące się współzawodnictwo, brak odpowiedzialności sprowadziły świat do statusu przedmiotu, który można ciąć na kawałki, używać i niszczyć. Dlatego wierzę, że muszę opowiadać tak, jakby świat był żywą, nieustannie stawającą się na naszych oczach jednością”[75][76][77]. https://pl.wikipedia.org/wiki/Olga_Tokarczuk
Wisława Szymborska
Urodzona 2 lipca 1923 w Prowencie, zmarła 1 lutego 2012 r., polska poetka, eseistka, krytyk literacki, tłumacz, felietonistka; członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Polskiej Akademii Umiejętności.
Po wybuchu II wojny światowej kontynuowała naukę na tajnych kompletach, a od roku 1943 zaczęła pracować jako urzędniczka na kolei, by uniknąć wywiezienia na roboty do Rzeszy. W tym też czasie po raz pierwszy wykonała ilustracje do książki i zaczęła pisywać opowiadania oraz z rzadka – wiersze. Od roku 1945 brała udział w życiu literackim Krakowa. Według wspomnień poetki – największe wrażenie wywarł na niej Czesław Miłosz. Jej debiutem książkowym był wydany w roku 1952 tomik wierszy Dlatego żyjemy. Pisarka uprawia głównie lirykę osobistą i refleksyjną o charakterze intelektualnym i moralistycznym, skupioną wokół motywu sytuacji egzystencjalnej człowieka i stosunku jednostki do historii, do wypracowanych przez wieki mitów kultury, związanych z nimi nadziei oraz fundamentalnych pytań o sens i cel ludzkich wysiłków i porywów, doświadczeń i przemyśleń.
Poetka jest jednym z patronów naszej szkoły. Patronka ta zdobyła Literacką Nagrodę Nobla w roku 1996 za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”. (http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/55,80708,4106308,,,,5095575.html)
Czesław Miłosz
Urodził się 30 czerwca 1911 w Szetejniach, zmarł 14 sierpnia 2004 w Krakowie. Polski prawnik i dyplomata, poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i Uniwersytetu Harvarda, członek Polskiej Akademii Umiejętności, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, kawaler Orderu Orła Białego; pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.
Wiersze Czesława Miłosza są intelektualne, a metafory jakich używa – sugestywne. Jego twórczość z lat 30., przed II wojną światową jest przesycona katastrofizmem. Dominuje w niej rozmach, metaforyczność, rytmiczność, wizje apokalipsy. W wierszach pisanych podczas wojny poeta postawił na komunikatywność wiersza – na zrozumiałość zawartych w nim treści filozoficznych i intelektualnych. Po wojnie podjął tematykę bardziej filozoficzną. Zaczął pisać w bardzo młodym wieku. Oprócz wierszy jest także autorem wybitnych esejów. Patron ten zdobył Literacką Nagrodę Nobla w roku 1980 za całokształt swojej twórczości oraz „bezkompromisową wnikliwość w ujawnianiu zagrożenia człowieka w świecie pełnym gwałtownych konfliktów”. (http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje40/text32p.htm)
Lech Wałęsa
Urodzony 29 września 1943 w Popowie. Polski polityk i działacz związkowy,
z zawodu elektryk. Współzałożyciel i pierwszy przewodniczący "Solidarności". Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1995.
W grudniu 1970 był jednym z przywódców strajku w swoim zakładzie pracy, wchodząc w skład Komitetu Strajkowego. Prowadzony w latach 1980–1981 przez Lecha Wałęsę związek zawodowy przekształcił się w masowy ruch społeczno-polityczny, liczący w szczytowym okresie około 10 mln członków. Walczył o prawa dla robotników, wolność dla kraju i jego mieszkańców . Potrafił dotrzeć do wszystkich Polaków i sprawić, żeby stali się jednością i walczyli o wolność dla ukochanej ojczyzny splamionej krwią niewinnych ofiar władzy ludowej . Dzięki niemu nasz kraj wyrwał się ze szponów socjalizmu i przyjął gospodarkę rynkową oraz ustrój demokratyczny. Jako jedyny jest patronem, który zyskał Pokojową Nagrodę Nobla w roku 1983 za całą swoją działalność na rzecz dobra państwa i jego obywateli.
Władysław Stanisław Reymont
1867-1925
Życie Reymonta dało mu wiele doświadczeń, znajomość różnych środowisk i ludzi, co - dzięki wielkiej wrażliwości tego pracowitego i ambitnego pisarza - znalazło wyraz w jego twórczości.
Urodził się 7 maja we wsi Kobiele Wielkie. Nie skończył szkoły średniej, próbował rzemiosła i handlu, dłuższy czas pracował na kolei. W wieku 26 lat zamieszkał w Warszawie i borykając się z biedą zajął się pracą literacką. Pragną zostać także aktorem, niestety nie ma jednak talentu i grywał tylko epizodyczne role.
Pierwsze jego nowele ukazały się w różnych pismach warszawskich i krakowskich. Ukazały się pod tytułem "Spotkanie", czy "Tomek Baran" oraz dwie najwcześniejsze powieści "Komediantka" (1896), "Fermenty (1897) i "Ziemia Obiecana" (1899). Największym dziełem Reymonta , a zarazem najlepszych utworów powieściowych tego okresu jest czterotomowa powieść "Chłopi" napisana w latach 1904-09. Z tą właśnie powieść otrzymał w 1924 roku nagrodę Nobla. W żadnej innej powieści polskiej nie spotykamy takiej bogatej wiedzy o codzienności wiejskiego życia.
Ożenił się z Aurelią Szabłowską z domu Schatzschnejder dnia 15 Lipca 1902 w Krakowie,
Zmarł w Warszawie 5 grudnia 1925 r. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmantarzu Powązkowskim, a serce wmurowano w filarze kościoła pw. Św. Krzyża.
Henryk Sienkiewicz
1846-1916
Henryk Sienkiewicz jest jednym z najwybitniejszych powieściopisarzy polskich.
Urodzony 5 maja w Woli Okrzewskiej w zubożałej rodzinie szlacheckiej. W szkole nie uzyskiwał jednak wysokich not, najlepiej szły mu przedmioty humanistyczne. Zgodnie z wolą rodziców zdał na wydział lekarski do Szkoły Głównej w Warszawie, jednak zrezygnował z medycyny i podjął studia prawnicze. W tym czasie napisał swoją pierwszą niepublikowaną powieść - "Ofiara". W 1872 r. wydał powieść "Na marne" oraz "Humoreski z teki Worszyłły", a następnie "Stary sługa"(1875), "Hania" (1876), oraz "Selim Mirza" (1877). W r. 1876 wyjechał do Ameryki. Dwuletni pobyt w tym kraju pogłębił jego doświadczenia. Dużo podróżował po świecie. W roku 1878 napisał nowelę "Janko Muzykant". Korespondencje ze Stanów Zjednoczonych publikowane w prasie polskiej, zyskały szerokie uznanie i wzbudziły zainteresowanie jego osobą. W 1880 napisał utwór historyczny "Niewola tatarska" i pracował nad powieścią historyczną "Ogniem i mieczem". Powieść ta przyniosła pisarzowi wielką popularność i spotkała się z nadzwyczajnym odbiorem społecznym. Wkrótce pisarz rozpoczął prace nad kolejną częścią Trylogii –"Potopem". Nowym talentem rozbłysła twórczość Sienkiewicza, kiedy wrócił do tematów historycznych. W roku 1896 powstała powieść "Quo vadis" Powieść ta przyniosła pisarzowi wielki rozgłos na całym świecie.
Szczytowym osiągnięciem polskiej powieści historycznej są "Krzyżacy". Został Laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905 r. za całokształt twórczości.
Był jednym z najpopularniejszych pisarzy polskich przełomu XIX i XX w.
Ostatnim dziełem, które zdobyło sobie trwałą poczytność, jest powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy".
Zmarł w Vevey 15 listopada 1916, gdzie go pochowano.
Maria Skłodowska-Curie
1867-1934
Urodzona 7 listopada 1867 w Warszawie.
Po ukończeniu szkoły Maria Skłodowska znalazła pracę w Sopocie, gdzie spędziła kolejny rok. W Paryżu Maria Skłodowska zdała w 1891 r. jako pierwsza kobieta w historii egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony.
Również w 1894 roku poznała swojego przyszłego męża, Francuza Pierre'a Curie, który był w tym czasie doktorantem w laboratorium Becquerela. Maria Skłodowska poślubiła go w 1895 roku. Rozpoczęła żmudną pracę rozdzielania rudy . Badania te po 4 latach doprowadziły do odkrycia najpierw polonu, następnie dużo bardziej radioaktywnego radu.
W 1903 r. Maria Skłodowska-Curie jako pierwsza kobieta w historii otrzymała stopień doktora fizyki i w tym samym roku przyznano jej też Nagrodę Nobla.
Po otrzymaniu Nagrody Nobla Maria i Pierre Curie stali się nagle bardzo sławni.
19 kwietnia 1906 roku Pierre Curie zginął. Pod koniec 1911 r. otrzymała drugą Nagrodę Nobla, dzięki której przekonała rząd Francji do przeznaczenia środków na budowę prywatnego Instytutu Radowego, który został wzniesiony w 1914 r. i w którym prowadzono badania z zakresu chemii, fizyki i medycyny. Instytut ten stał się kuźnią noblistów – wyszło z niego jeszcze czterech laureatów nagrody Nobla, w tym córka Marii Skłodowskiej-Curie, Irène, i zięć Frédéric Joliot-Curie.
Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 roku w alpejskiej klinice Sancellemoz w Passy na białaczkę spowodowaną najprawdopodobniej wysokimi dawkami promieniowania pochłoniętymi podczas badań nad promieniotwórczością.